Rouwen in december

rouwen in december

Rouwen in december

Hoe gaan rouwen en gezellig samenzijn in december voor jou hand-in-hand?

December, niet alleen lichtjesmaand maar ook de enige maand in het jaar waarin iedereen om je heen van feest naar feest lijkt te huppelen. Sinterklaas, Kerst, Oud en Nieuw. Het gaat om je heen allemaal gewoon door. En waar je ook maar kijkt, overal ligt de nadruk op “gezellig samenzijn”. De winkels zijn vrolijk versierd, op de radio hoor je de hele dag door de bekende deuntjes van Kerst, de Kerstbomen en -ballen vliegen de winkels uit, en tijdschriften en folders staan bol van de feestmenu’s.

Maar voor jou is Kerst allesbehalve het feest dat het vroeger ooit geweest is. En op 31 december kijk jij niet uit naar een nieuw jaar vol plannen, kansen en dromen. Voor jou staan verlies en rouwen immers centraal in december.

Maar hoe doe je dat? Rouwen in december?

En hoe sla je je zo goed mogelijk door al het feestgedruis van de komende weken heen? Het belangrijkste is dat je doet wat voor jou goed voelt. Blijf je lekker alleen thuis met Kerst? Of ga je juist de deur uit om warmte, liefde en afleiding bij vrienden en familie te zoeken? Bedenk je nieuwe routines, nieuwe activiteiten en nieuwe rituelen en geef je deze dagen daarmee een eigen twist? Of vind je troost en houvast in oude patronen?

Wat je ook doet, bespreek je wensen en je keuzes met de dierbaren om je heen. Geef aan hoe jij de feestdagen het liefst in wilt vullen. Bespreek met elkaar hoe je oude gewoontes samen los kunt laten en hoe er nieuwe gewoontes kunnen gaan ontstaan. Deel je verwachtingen en geef het aan als je ook tijd en ruimte voor jezelf nodig hebt.

Besef je dat je niet de enige bent met verdriet om het verlies. Maak met elkaar ruimte om herinneringen op te halen en verdriet te delen. Zorg voor een goede balans tussen “verleden” en “heden”. Herinneringen zijn mooi, maar zorg voor een goede balans tussen herinneringen, verdriet en gemis en de mooie momenten die het samenzijn jullie nu brengt. Maak met elkaar ook heel bewust nieuwe herinneringen, die volgend jaar gedeeld kunnen worden. Zorg voor genoeg tijd voor jezelf, om even tot rust te komen, om te rouwen, of letterlijk even afstand te nemen van het feestgedruis.

Tijd voor jezelf

Gun jezelf ook in december de tijd om stil te staan bij je verdriet en geef jezelf de ruimte om te rouwen. Ook, of eigenlijk misschien wel juist, met Kerst. En als iedereen elkaar op 31 december om 12 uur vrolijk “gelukkig nieuwjaar” wenst? Pak ook dan eerst een momentje voor jezelf. Plak een dierbare herinnering op je netvlies, kijk heel even achterom en voel de liefde van degene die je op dit moment zo heel erg mist. En ga daarna snel op zoek naar een knuffel van je liefste familielid of je beste vriendin.

Lukt het je deze dagen niet om troost te vinden in het samenzijn en de extra aandacht die je krijgt? Dreigen stress en verdriet steeds opnieuw de overhand te krijgen? Zoek dan een rustig plekje voor jezelf, zet een koptelefoon op en luister naar deze top 10 van antistress muziek op Spotify:

Leren “ont-moeten”

ont-moeten

Leren ont-moeten

Waarom een blog over leren ont-moeten? We moeten veel in ons leven. Ook als we rouwen. We “moeten” sterk zijn of misschien “moeten” we juist ons verdriet vaker delen met de buitenwereld. We “moeten” door met ons leven. De rode draad van mijn blog van vandaag? “Moet” juist eens wat minder en ga vaker leren “ont-moeten”.

Waarom leren “ont-moeten”?
Moeten” maakt het leven onnodig moeilijk. Probeer maar eens een paar zinnen te zeggen die beginnen met “ik moet”. Misschien “moet” je wel boodschappen doen, of de afwas of de was of “moet” je naar de stad, een verjaardag, de bioscoop of de sportschool. Hoe voelt dat? Word je er blij van? Of maakt al dat “moeten” je op voorhand al moe? Of gespannen? Doe het dan vanaf nu eens anders. Denk minder in termen van “ik moet” en stap over op “ik wil”. Het is toch veel fijner om iets te willen doen in plaats van het te moeten? En moet je bijvoorbeeld naar de buitenwereld toe echt sterk zijn? Of wil je de mensen om je heen laten zien dat jouw schouders sterk genoeg zijn om je verlies te dragen?

Leren ont-moeten is ook…

…vaker “nee” leren zeggen
Nee zeggen tegen het ene, betekent immers vaak ja zeggen tegen het andere. Nee zeggen tegen iets wat je eigenlijk niet wilt doen, betekent simpelweg ruimte creëren voor iets waar je wel blij van wordt.

…oost-indisch doof kunnen zijn
Laat al die mensen die het beter weten, degenen die jouw leven voor je in willen vullen, en iedereen die je vertelt wat je zou moeten voelen of hoe je zou moeten rouwen, gewoon even kletsen tot ze een ons wegen. Luister een keer niet en kies je eigen weg. Het is jouw rouw! En niet de rouw van je omgeving. Hoe lief ze ook zijn en hoe goed ze het ook bedoelen. Je bepaalt zelf wat voor jou de kortste, beste, mooiste, lastigste, moeilijkste, of snelste route is door het land van rouw.

Niemands leven is perfect

Natuurlijk betekent dit niet dat je nooit meer je schouders mag laten hangen. Dat je je verdriet altijd in moet slikken. Je hoeft ook niet te doen alsof je ondanks jouw verlies nog steeds de hele wereld aan kunt. Jouw verdriet mag er zijn. Jouw pure rouw mag door iedereen gezien worden. Niet omdat dat “moet”, maar omdat jij daar op dat moment zelf voor kiest. Vergeet niet dat niemands leven perfect is. Dat lijkt alleen maar zo, omdat Facebook, Pinterest en Instagram vol staan met perfecte plaatjes en gelukkige verhalen. Het echte leven speelt zich niet af op social media, kijk verder dan het perfecte plaatje en ontdek dat iedereen verborgen verdriet met zich meedraagt.

Als je van een afstandje kijkt hoe je de afgelopen periode met je verlies bent omgegaan, dan ontdek je daar vanzelf terugkerende patronen in. Je zult gaan herkennen op welke moeten je dingen moest, van jezelf of van je omgeving. En je zult steeds beter gaan leren hoe je op die momenten kunt gaan “ont-moeten”. Ook zal je gaan herkennen in welke situaties je je verdriet en je rouw achter “het perfecte plaatje” laat verstoppen. Zie je dingen die je anders wilt gaan doen? Omdat het niet je gebracht heeft waar je vooraf op hoopte? Of omdat het (te) veel van je gevraagd heeft? Zie je kansen om (nog meer) te gaan “ont-moeten”?

Blijf niet kijken naar het verleden.

Als je blijft doen wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg, Als je blijft kijken naar wat er niet meer is, mis je juist al het moois wat je nu wel hebt. Probeer niet alleen achterom te kijken, maar heb ook oog voor het kleine geluk om je heen. Wat deed je glimlachen, waar werd je door verrast waar was je blij mee? Juist dat kleine geluk dat zo voor het grijpen ligt, is een belangrijke sleutel naar een leven waarin het gemis draagbaar wordt. Hoe je jouw kleine geluk kunt vinden? Door te leren dansen in de regen.

Leer dansen in de regen.

Je wordt niet ineens wakker in een leven zonder pijn, zonder verdriet, zonder gemis en zonder rouw. Jouw verlies blijft. Vandaag, morgen, overmorgen, over een week, een maand, een jaar. Het slijt misschien, de pijn wordt wellicht ook minder hevig. Maar het gemis blijft. En het verlies waait niet over. Wacht dus niet tot de storm gaat liggen, maar leer dansen in de regen.

Ook in de diepste dalen van je verdriet, is er genoeg moois om je heen waar je troost in kunt vinden. Een mooi gesprek, een goed boek, een wandeling door het bos, uitwaaien op het strand, een omhelzing van een vriend(in), een glimlach van een onbekende, een virtuele knuffel op Facebook, herkenning bij lotgenoten, de zon die tussen de wolken door schijnt. Kijk, zie, voel, proef en sta jezelf toe om in stilte te genieten, al is het maar even..

Keuzes maken is ook rouwen

Keuzes maken is ook rouwen

keuzes maken is ook rouwen

Bij rouw denken we bijna altijd aan afscheid nemen van een overleden dierbare. Maar ook in andere omstandigheden kunnen we gevoelens van rouw ontwikkelen. Keuzes maken en rouw vormen bijvoorbeeld veel vaker een 2-eenheid dan je op het eerste oog zou denken. Ook een bewuste keuze is vaak rouwen om de keerzijde hiervan.

Dat komt doordat op een keuze vaak een afscheid volgt. Op (een keuze voor) een nieuwe baan volgt bijvoorbeeld automatisch het afscheid van je collega’s van nu. Het is daarbij logisch dat gevoelens van blijdschap en enthousiasme afgewisseld worden door gevoelens van weemoed en verdriet. Beide gevoelens horen bij jouw keuze. Beide gevoelens mogen er dan ook zijn. Neem afscheid op de manier die bij jou past en gun jezelf de tijd om te rouwen om wat je achter gaat laten.

Iedere keuze heeft een keerzijde

Ik heb dat zelf de afgelopen weken ook weer ervaren. Sinds het herseninfarct van mijn echtgenoot heb ik het leven steeds beter leren leven precies zoals het nu is. Ik heb geleerd om minder ver vooruit te kijken, en meer in vandaag en morgen te leven. En ik ben een stuk beter geworden in het maken van keuzes die voor mij – voor ons – goed voelen. Dat betekent niet dat alle keuzes altijd makkelijk zijn, of vanzelf gaan.

Een aantal weken terug hebben wij opnieuw een keuze gemaakt die voor ons goed voelt. Onze keuze brengt ons na onze Franse sabbatical terug naar Nederland, terug naar de Rotterdamse klei. Het is een keuze die ik met mijn hoofd gemaakt heb. Want keuzes maken is ook rouwen. Voor mijn echtgenoot is het beter om ons leven in Nederland voort te zetten. In mijn hart zou ik echter liever hier in Frankrijk blijven. Wil je hier meer over lezen? Klik dan door naar mijn persoonlijke blog.

Bewust afscheid nemen

Gelukkig kan ik ook deze keuze in het leven nemen zoals het is en hoef ik geen gevecht tussen ratio en emotie aan te gaan. Ik ben me bewust van het waarom van ons besluit en ik ben in contact met wat ik daarbij voel en ervaar. Het naderende afscheid van onze fijne plek brengt veel gevoelens van rouw, verlies en verdriet met zich mee. Gevoelens die er mogen zijn en die van mij alle aandacht krijgen die ze verdienen.

Zo betrap ik mijzelf er regelmatig op dat ik even naar buiten loop om vanaf een bepaalde hoek naar ons huis te kijken. Ik ben bewust bezig om beelden op mijn netvlies vast te leggen en om geluiden en geuren in mijn geheugen op te slaan. En gisteren ben ik begonnen om beelden met mijn camera ook echt vast te leggen. Iedere foto geeft in het “nu” uiting aan mijn verdriet. Maar diezelfde foto brengt in het “straks” mijn herinneringen tot leven.

Ik ga de komende weken nog vaker bewust de tijd nemen voor het maken van een “herinneringshoekje” vol beelden, geuren en geluiden. Wat is jouw manier om met de keerzijde van je keuze om te gaan?

Waarom rouwen mag

Waarom rouwen mag

Ik hoor en lees vaak dat mensen denken dat rouwen niet mag. Men denkt al snel dat rouw maar een beperkte houdbaarheidsduur heeft en dat we gevoelens van verlies en gemis zo snel mogelijk achter ons moeten laten om verder te kunnen gaan met ons leven. Een andere veelgehoorde gedachte is dat mindfulness in rouwtherapie helpt om gevoelens van gemis en verdriet om te zetten in blijdschap en vreugde.

Beide gedachten zijn niet juist.

Rouwen mag

Rouwen mag. Rouw hoort immers bij het leven, net zoals ook eten, drinken, liefde en geluk bij het leven horen. Rouwen is niet voor niets een werkwoord en een rouwproces vraagt simpelweg om tijd. En ook als je op een gegeven moment de draad van het leven op jouw manier weer hebt opgepakt, zal je merken dat het verlies en gevoelens van rouw daar deel van uit zullen blijven maken. Soms sterk en krachtig, op andere momenten meer subtiel en op de achtergrond aanwezig.

Mindfulness in rouwtherapie


Mindfulness is geen wondermiddel voor een zorgeloos en gelukkig bestaan. De kern van mindfulness in mijn rouwtherapie is dat je leert accepteren dat je hersenen zowel positieve als negatieve gedachten aanmaken. Daarmee leer je accepteren dat ook rouw en gevoelens van gemis en verdriet bij jou horen en dat het geen zin heeft om er tegen te vechten. Wel leer je om je niet willoos in je verdriet mee te laten voeren.
Als je een herinnering aan “vroeger” (van voor het verlies) in je op voelt komen, dan kan je verdrinken in een stroom van gedachten, verdriet en emoties. Door op zo’n moment bewust je aandacht te focussen op gewone dagelijkse klusjes of bezigheden, kun je voorkomen dat je meegesleurd wordt in je verdriet.

Rouwbegeleiding door de verliescoach


Als je een rouwbegeleidingstraject bij mij doet, dan ga ik je helpen om je aandacht te focussen. Ik ga je niet overvoeren met mindfulness, maar maak een duidelijke opbouw die bij jou past. Ik help je om geduldig te zijn met jezelf en te vertrouwen op jouw kracht, op jouw proces. Je leert om te rouwen met geduld en het proces niet af te raffelen. Het hoeft niet snel. In tegendeel. Snel ontneemt je de kans om dat wat je doet en voelt echt te ervaren.


Tot slot: mijn advies van deze week? Vertel iedere dag een keer tegen jezelf dat rouwen mag. En dat je daar de tijd voor mag nemen die jij nodig hebt.


Wil je meer weten over mijn aanpak? Vraag dan een gratis online sessie “leren rouwen” aan. Of bestel mijn e-book “rouwen kun je leren”. Vergeet ook niet om de verliescoach ook op Facebook te volgen. Daar vind je namelijk iedere week de vaste rubriek “Mindul Maandag” vol met tips, adviezen en korte oefeningen.