Het leven zit vol met mooie ervaringen, maar kent ook zijn donkere kanten. Mededogen hebben en meeleven met iemand die je lief is en die iets naars of verdrietigs is overkomen, is iets wat we allemaal uit een soort van natuurlijk automatisme zullen doen. Natuurlijk leef je mee met iemand die verdriet heeft. Natuurlijk heb je mededogen met iemand die huilt en rouwt om een verlies.
Mededogen met jezelf hebben, blijkt voor velen echter een stuk lastiger te zijn. We zijn vaak erg streng voor onszelf, hebben meer oog voor het verdriet van mensen om ons heen dan voor dat van onszelf. We stoppen ons eigen verlies al snel weg, als iets wat er wel is, maar er eigenlijk niet mag zijn. We doen met man en macht ons best om ons groot en sterk te houden.
Maar waarom doen we dat eigenlijk? Mededogen kunnen hebben, is toch juist een hele mooie eigenschap? Het toont dat we empathisch zijn, het laat zien dat we ons in kunnen leven. En het zet ons vaak aan tot handelen, tot steun bieden. We bieden iemand die het moeilijk heeft een luisterend oor, laten iemand praten, laten iemand uithuilen, geven tips en advies, koken een keer en nemen soms ook andere praktische dingen uit handen. Waarom zijn we dan zo streng voor onszelf en waarom is het zo moeilijk om mededogen met onszelf te hebben?
Rick Hanson beschrijft het voor mij op een mooie manier: Je kunt ook mededogen met jezelf hebben, wat niet hetzelfde is als zelfmedelijden. Je merkt eenvoudigweg op: ‘dit is zwaar, het doet pijn’. Vervolgens stuur je jezelf die liefdevolle wens die je ook naar een goede vriend zou sturen als hij met dezelfde pijn, hetzelfde verdriet, of dezelfde beproeving te kampen zou hebben.
Vervolgens schrijft hij: Onderzoek heeft aangetoond dat mededogen met jezelf veel voordelen heeft, waaronder:
- het vermindert zelfkritiek;
- het vermindert stresshormonen zoals cortisol;
- het vermeerdert zelftroost, zelfbemoediging en andere aspecten van veerkracht.
Allemaal goede redenen om wat zachter en liever voor jezelf te zijn. Uit eigen ervaring kan ik daar nog aan toevoegen dat het je simpelweg helpt om je eigen gevoel toe te staan. Je hoeft niet altijd sterk te zijn, je verdriet weg te stoppen en maar door te gaan. Sterker nog, ik heb ervaren dat het mij juist sterker en krachtiger maakt als ik mijn verdriet wel toelaat. Als ik ook aan mijzelf een schouder biedt om op uit te huilen. Als ik mijn verdriet niet altijd maar in blijf slikken. Ik heb geleerd lief te zijn voor mijzelf en mijn gevoelens te erkennen. Ik heb geleerd dat mijn verdriet niet ineens weg is, als ik mijn gevoelens van rouw en verlies weg blijf stoppen. Ik heb kortom met vallen en opstaan geleerd om mededogen met mijzelf te hebben als gebeurtenissen in mijn leven mij pijn of verdriet doen.
Als jij het lastig vindt om lief te zijn voor jezelf en om mededogen met jezelf te hebben, dan kunnen de onderstaande oefeningen van Rick Hanson je hierbij helpen. Kijk daarbij ook wat wel en wat niet bij je past, voel je vrij om creatief te zijn, voel je vrij om oefeningen te combineren of op jouw manier te doen. De oefeningen bieden handvaten en zijn niet in beton gegoten.
Oefeningen:
- Neem de tijd om je verdriet, je verlies, je rouw, je pijn te onderkennen,
- Stel je het gevoel voor dat je hebt wanneer er iemand bij je is van wie je weet dat hij of zij om je geeft. Voel dat je voor hem of haar belangrijk bent en dat hij of zij graag wil dat je je goed voelt, dat je blij bent en gelukkig.
- Neem je probleem, je rouw of je verlies in gedachten en stel je voor dat degene die om je geeft mededogen met je heeft en dit ook aan je toont. Stel je voor wat hij of zij zegt of doet om je te laten weten dat hij of zij met je meevoelt en er voor je is. Ontvang dit mededogen, voel de warmte ervan, de bezorgdheid en de goede wil. Voel dat je begrepen en gesteund wordt, voel ook dat je hierdoor vrediger en minder wankel begint te worden. De ervaring dat je zorg ontvangt, brengt namelijk circuits in je hersenen op gang waardoor je het ook zelf zult gaan voelen en aan jezelf zult gaan geven.
- Neem iemand in gedachten met wie je heel begaan bent. Een kind, je partner, een familielid of goede vriend. Stel je voor wat je voor diegene zou voelen als hij of zij te maken zou krijgen met datgene waar jij nu zelf mee worstelt. Richt dit gevoel van mededogen nu op jezelf. Onderken je gevoelens, je verdriet, je rouw en je verlies en wens jezelf toe dat het beter met je gaat. Voel wat dit gevoel van mededogen met je doet. Voel hoe het je troost en sterkt net zoals jouw mededogen dat ook bij anderen doet.