begeleiding bij rouw en verlies
Met je gezicht naar de opkomende zon laat je de schaduwen van de nacht achter je. De mist om je hart lost langzaam op en de regen in je hoofd stopt met druppelen.
Hef je gezicht naar de zon, focus op je ademhaling en laat je tranen komen. Durf te huilen. Durf te rouwen en voel dat de zon je energie geeft. Voel dat je kracht krijgt voor de nieuwe dag die op je ligt te wachten.
Verlies, vroeg of laat krijgen we er in ons leven allemaal mee te maken. Als verliescoach heb ik alle theorieën en modellen geleerd die verplichte kost zijn in iedere opleiding en in ieder boek over rouw en verlies. Als mens heb ik echter geleerd dat ieder verlies een eigen intense, persoonlijke en unieke ervaring brengt, die zich niet in modellen of theorieën laat vangen.
Ik heb geleerd dat rouw niet in een vast patroon komt en dat een rouwproces meestal niet in herkenbare fases verloopt. Ik heb gemerkt dat verdriet komt en gaat. Ik heb met vallen en opstaan ontdekt dat ik er het ene moment beter tegen gewapend ben dan het andere moment. Ik heb ervaren dat verlies soms slijt, of met de jaren minder pijnlijk wordt, maar ook dat verlies altijd (soms sluimerend) aanwezig kan zijn. Mijn belangrijkste les was echter dat verlies zich niet laat wegstoppen, dat het vroeg of laat zijn weg naar buiten weet te vinden en dat dat eigenlijk helemaal niet erg is.
Als verliescoach werk ik primair vanuit het principe dat het verwerken van verlies heel persoonlijk is en geen tailormade aanpak kent. Jouw manier van rouwen staat centraal, en niet wat de boekjes hierover zeggen. Samen onderzoeken we wat je kunt doen om je rouwproces te verlichten. We kijken niet alleen naar wat voor jou werkt, maar ook naar wat voor jou niet werkt.
Ruim 2 jaar geleden kreeg mijn echtgenoot vanuit het niets een groot herseninfarct. Dit heeft een zware impact op ons allebei en op ons leven gehad. Niets is meer hetzelfde. We hebben allebei moeten leren leven met de zichtbare en onzichtbare gevolgen van zijn hersenletsel. We hebben zijn hersenletsel een plek in ons leven en in onze relatie moeten leren geven. Mijn echtgenoot is op heel veel vlakken nog steeds de man op wie ik in 2005 grenzeloos en hopeloos verliefd ben geworden (en nog steeds ben), maar is dat tegelijkertijd op andere vlakken niet meer. Het verdriet om ons verlies loopt sindsdien als een rode draad door ons leven. Ik mis de man die hij was en houd tegelijkertijd met heel mijn hart van de man die hij nu is.
Het is hele rare gewaarwording om iemand te missen die er nog steeds is. Om verlies te ervaren terwijl hij gelukkig nog iedere dag in mijn leven is, en we samen in Frankrijk onze droom vorm zijn gaan geven.
Ik heb in de afgelopen 2 jaar een aantal manier gevonden die mij helpen om met mijn verlies en mijn verdriet om te gaan. Ik deel ze hier graag met je.
Sporten is voor mij altijd een goede uitlaatklep geweest. Na een intensieve spinningles, een uur Body Combat of een les Body Pump was mijn hoofd leeg, had ik de spoken verjaagd en waren stress en emoties uit mijn spieren vertrokken. Een (toer)tocht op de racefiets of een stevige wandeling hebben op mij hetzelfde effect. Ik zou zeggen “probeer het eens”. Kom in beweging op een manier die bij jou past en kijk wat voor effect dit op jou heeft. Het verdriet gaat er niet mee weg. Het wordt er ook niet minder door. Maar mij helpt het als ik mijn hoofd regelmatig even leeg maak.
Na inspanning volgt ontspanning. Ik heb beiden nodig om met mijn verlies om te kunnen gaan. Ontspanning vind ik bij Qi Gong (maar dat kan ook Tai Chi of Yoga zijn) en bij Mindfulness. Een uurtje met mijn fotocamera op stap, een middagje naar de sauna of ongestoord met mijn neus in een mooi boek hebben op mij ook een ontspannend effect. Ook hier geldt: zoek een manier van ontspannen die bij jou en jouw manier van leven past. Ik zoek bij voorkeur de stilte op, mijn echtgenoot luistert daarentegen bijvoorbeeld liever naar zijn favoriete muziek op standje 10.
Ik ging, zeker in het begin, afleiding zoeken om mijn verdriet niet alles te laten overheersen. Ik werkte destijds nog als HR Manager bij een internationale organisatie en vluchtte soms letterlijk in mijn werk. Daar was ik “Ellen de HR Manager” in plaats van “Ellen de echtgenote van”. Daar kon ik mijn zorgen en mijn verlies, voor even, achter mij laten. Tegenwoordig zoek ik mijn afleiding in andere dingen, in koken bijvoorbeeld. En in (brood) bakken, in samen met mijn echtgenoot klussen in en om ons huis, in marktjes bezoeken of een dagje naar de stad. Zoek, net als ik gedaan heb, regelmatig naar afleiding die jou helpt om van de bank te komen en je verlies voor even los te laten.
Ik heb altijd graag geschreven en ben niet voor niets een blog begonnen over ons leven in de wondere wereld van niet aangeboren hersenletsel. Schrijven helpt mij om mijn weg te vinden in deze voor ons nieuwe wereld. Het helpt mij om mijn verlies een plekje in mijn hart te geven. Net zoals het mij ook helpt om mijn emoties de ruimte te geven, mijn zorgen te delen en om mooie momenten vast te leggen. Het maakt eigenlijk niet uit of je liever schrijft of praat. Zolang je je verlies en je emoties maar deelt. Met familie, met goede vrienden, met lotgenoten of met professionele hulpverleners. Praten of schrijven lucht op en helpt bij je verwerking. Ik spreek uit eigen ervaring.
Omgaan met verlies vergt hard werken. Het laatste waar ik dan aan denk is om goed voor mijzelf te blijven zorgen. Terwijl dat juist zo belangrijk is. Als mijn hoofd vol met verdriet zit, heb ik bijvoorbeeld de neiging om maaltijden over te slaan. Ik dwing mijzelf daarom bewust om 3x per dag te eten, al is het maar 3x een muizenhapje. Ik zorg daarnaast voor voldoende ritme en regelmaat en ik gun mijzelf vooral de tijd. De tijd om te rouwen, de tijd om te huilen, de tijd om te helen. Maar ook de tijd om te genieten en de tijd om blij te zijn.
Wil je meer leren over omgaan met je verlies? Vraag dan hier je gratis online sessie ‘leren rouwen’ van 30 minuten aan.