Rouw wordt vaak onlosmakelijk gekoppeld aan het verlies van een dierbare en we vergeten daarbij vaak dat rouw eigenlijk net zo veel gezichten heeft als verlies. Rouwen doen we immers bij elke vorm van verlies. Niet alleen bij het overlijden van een geliefde, een ouder, een kind of een andere dierbare, maar ook bij het verlies van werk, van gezondheid, het einde van een huwelijk of relatie, het einde van een vriendschap, het overlijden van een huisdier. Rouw is van alle tijden en van alle leeftijden. Alleen de manier waarop we met ons verlies en onze rouw omgaan, verandert naarmate we ouder worden of meer verlieservaring opdoen.
Rouw, verlies en doorgaan met leven zijn nauw met elkaar verweven
De afgelopen 50 jaar is er veel veranderd in het denken over verlies en rouw. Elisabeth Kübler-Ross maakte als één van de eersten de dood bespreekbaar. De door haar beschreven 5 fasen van rouw (ontkennen, woede, onderhandelen, depressie, aanvaarden) zijn nog steeds verplichte kost in veel opleidingen. De werkelijkheid is echter vaak veel weerbarstiger. Rouwen is immers een persoonlijk, individueel en uniek proces dat niet via een vast stramien verloopt.
Zoals iedereen leerde ook ik dat niet ieder verlies hetzelfde rouwproces kende. Toen mijn oma overleed, was ik alleen maar heel erg verdrietig. Ik kon en wilde niet geloven dat ik haar nooit meer zou zien. Maar na het herseninfarct van mijn echtgenoot werd ik steeds opnieuw heen en weer geslingerd tussen doorgaan met leven, de draad weer oppakken en stilstaan bij wat er gebeurd was. Pas later, toen ik de opleiding tot rouw- en verliescoach ging doen, leerde ik dat dit rouwmodel beschreven wordt als het duale procesmodel van Stroebe en Schut.
Dit model beschrijft een slingerbeweging waarbij de aandacht de ene keer gericht is op het verlies en de andere keer vooral gaat naar verder gaan met je leven en de draad weer oppakken. De slinger beweegt met andere woorden van verliesgericht naar herstelgericht. De verliesgerichte slinger staat voor bezig zijn met het verlies, herinneringen ophalen en erover praten, verlangen en missen, je verdriet toelaten en emoties voelen. De herstelgerichte slinger staat voor verder gaan, je leven herinrichten, een nieuw evenwicht vinden, zorgen voor afleiding, bezig zijn en dingen ondernemen.
Opnieuw de balans vinden
Iedereen die te maken krijgt met verlies, in welke vorm dan ook, komt ongewild in onrustig vaarwater terecht. Het vraagt kracht en energie om in evenwicht te blijven en een balans te vinden tussen bezig zijn met het verlies en doorgaan met leven. Vaak wordt er ook gezegd of gedacht dat het leven ‘gewoon’ door gaat. En hoewel dat feitelijk ook zo is, is het niet verstandig om het verdriet en de pijn na een verlies te ontkennen. Verlies hoort immers bij het leven, net zoals pijn, rouw en verdriet horen bij verlies. Het is niet te voorspellen hoe lang en hoe heftig de pijn zal zijn. Dit hangt niet alleen af van het soort verlies, maar ook van je karakter en je persoonlijke omstandigheden. Van belang is dat je zelf, in je eigen tempo en op jouw manier, je eigen slingerbeweging vindt. Probeer stil te staan bij je verlies, maar probeer ook zeker afleiding te zoeken. Vaak lukt het prima om zelf een nieuwe balans en een nieuw evenwicht te vinden. Lukt het je zelf niet? Dan kan het slim zijn om hulp te zoeken, bijvoorbeeld bij de verliescoach. Ik kan je de steun kan bieden die je nodig hebt. En ik kan je helpen bij je rouw- en verwerkingsproces. Kijk voor de mogelijkheden op mijn website.